Предмет

Број на часови теорија

Број на часови пракса

Вкупен број на часови

1

Културни, социолошки и правни аспекти на алпинизмот

4

4

1.1

Историја на светскиот алпинизам
- Односот кон планините низ историјата;
- Првите искачувања во Алпи - те;
- Првите искачувања на Хималаите;
- Качувањето на ‘‘Алпските проблеми‘‘;
- Искачувањата на највисоките врвови во светот;
- Првите алпинистички организации;

1

1.2

Историја на планинарството и алпинизмот во Македонија и структура на алпинистичката организација
- Почетоците на планинарските активности во Македонија;
- Формирање на Македонската планинарска организација;
- Првите алпинистички активности во Македонија;
- Почеток на организираниот алпинизам во Македонија;
- Македонските достигнувања во Алпи-те;
- Македонските достигнувања на Хималаи - те;
- Историја на алпинистичката организација во Македонија;
- Организациска поставеност на алпинизмот во Македонија;
- Алпинистички правилник за работа;

1

1.3

Поим и дефиниција на алпинизмот
- Цивилизациски, социјални, спортски и културни аспекти на алпинизмот како дејност;
- Дефиниција на алпинизмот од аспект на науката за спортот;
- Гранки и стилови во алпинизмот;
- Основни поими за категориите морална и правна одговорност;
- Одговорност од аспект на казненото и кривичното право;

1

1.7

Алпинистичка етика
- Основни поими;
- Етика на планина;
- Колегијална етика;
- Етика на алпинистичките искачувања;
- Етика во алпинистичките локалитети;

1

2

Анатомија и физиологија на човековиот организам

5

5

2.1

Анатомија на човековиот организам
- Анатомски карактеристики на системите во човековиот организам;
- Функционална анатомија;

1

2.2

Физиологија на човековиот организам
- Функционални системи;
- Физиологија на кардиоваскуларниот систем;
- Физиологија на локомоторниот систем;

1

2.3

Физиологија на спортскиот напор
- Особености на спортскиот напор;
- Спортска активност, адаптација, замор, закрепнување;

1

2.4

Физиологија на спортската активност во алпинизмот
- Физиолошки специфики на алпинистичката активност;
- Особености на алпинистичката активност од аспект на кардиоваскуларниот систем;
- Особености на алпинистичката активност од аспект на локомоторниот систем;

1

2.5

Физиологија на човековиот организам при искачување на големи височини
- Физиологија на поголеми надморски височини;
- Аклиматизација;
- Висинска болест и превенција;

1

3

Алпинистички тренинг

5

17

22

3.1

Основи на спортскиот тренинг
- Основни поими поврзани со  спортскиот тренинг;
- Методика на спортскиот тренинг;
- Основни поими во алпинистичкиот тренинг;
- Методика на алпинистичкиот тренинг

1

3.2

Општофизичка подготовка за алпинистички искачувања
- Општофизичка подготовка - поими, карактеристики;
- Општофизичка подготовка за различни видови алпинистички активности;

1

3.3

Алпинистички тренинг за искачувања на ‘‘сува карпа‘‘
- Моделирање и планирање на тренингот;
- Методика на тренингот за сува карпа;

1

3

3.4

Алпинистички тренинг за искачувања во зимски услови
- Моделирање и планирање на тренингот;
- Методика на тренингот за качување во зимски услови;

1

6

3.5

Подготовки за алпинистички експедиции
- Специфики на експедициското делување;
- Моделирање на експедицискиот тренинг во зависност од видот на алпинистичката активност;
- Планирање и спроведување на експедициските подготовки;
- Индивидуални и колективни подготовки;

1

8

4

Исхрана во планина

5

2

7

4.1

Општо за човековата исхрана
- Основно за хуманата диететика;
- Физиологија на хранењето;
- Биолошка и калорична вредност на храната;

1

4.2

Исхрана за време на планинарска  и алпинистичка тура
- Организација на исхраната за време на планинарска и алпинистичка тура;
- Продукти;
- Прибор за приготвување, чување и носење на храната;

1

4.3

Исхрана на големи надморски височини
- Основни принципи на исхраната на големи надморски височини;
- Физиологија на исхраната на големи надморски височини;
- Приготвување храна на големи височини;

1

4.4

Исхрана за време на подготовки
- Исхраната како дел од процесот на закрепнување;
- Соодносот помеѓу ритамот на исхрана и напорот;

1

4.5

Исхрана во природа
- Исхрана со продукти од природата, собирање и приготвување;

1

2

5

Психологија

3

3

6

5.1

Психолошки особености на алпинистичката активност
- Специфики на алпинистичката активност од аспект на психологијата на личноста;
- Страв;
- Стрес;
- Агресивност;

1

5.2

Психологија на критични и екстремни ситуации
- Дефиниција на критична и екстремна ситуација;
- Менаџирање на критични и екстремни ситуации;

1

2

5.3

Мотивација и личност
- Внатрешна и надворешна мотивација во алпинизмот;
- Психолошката подготовка како дел од алпинистичкиот тренинг;

1

1

6

Прва помош и спасување во планина

10

16

26

6.1

Основи на прва помош и самопомош
- Најчести проблеми и повреди на планина и во алпинизмот;
- Препознавање на различните видови проблеми;
- Постапки за прва помош;
- Самопомош;

3

2

6.2

Самоспасување
- Самоспасување на планина;
- Самоспасување на карпа;
- Самоспасување во снег и мраз;
- Самоспасување во лавини;

1

3

6.3

Спасување на планина и во карпа
- Спасување во наврска;
- Другарска помош;
- Помош во група;
- Спасување со импровизирани средства;
- Опрема за спасување;
- Постапки и процедури за делување;

2

5

6.4

Организација на спасувањето на планина, карпа и непристапни терени
- Запознавање со IKAR стандардите;
- Постапки и процедури за организирање на спасителна акција на планина и во карпа;
- Систем на спасување во Македонија;

1

6.5

Спасување во лавини
- Другарска помош во случај на лавинска несреќа;
- Сондирање;
- Спасување со помош на лавински уреди;
- Евакуација, прва помош и транспорт на настрадани во лавини;

3

6

7

Алпинизам и природна средина

2

2

4

7.1

Геологија и алпинизам
- Потекло, карактеристики и простирање на различни видови карпи;
- Специфики на различни видови карпи од аспект на алпинистичките искачувања;

1

1

7.2

Алпинизам и биодиверзитет
- Карактеристики на растителниот и животинскиот свет на планина;
- Растителни и животински форми на карпа;
- Карактеристики на биодиверзитетот во македонските алпинистички локалитети;

1

1

8

Рељефни форми на планина и на карпа

4

3

7

8.1

Основно за планините
- Настанување на планините;
- Поделба на планините;
- Елементи на планината;
- Планински масиви;

1

8.2

Рељефни форми на планина
- Основни рељефни форми на планина (поими и термини);
- Значење на основните рељефни форми за движењето, престојот и безбедноста на планина;

1

1

8.3

Рељефни форми на карпа
- Основни рељефни форми на карпа;
- Поими и термини во странските јазици за основните рељефни форми на карпа;
- Симболи за означување на рељефните форми;

2

2

9

Ориентација на планина и во карпа

11

20

31

9.1

Основни принципи на ориентацијата
- Основно за географската ориентација;
- Ориентација со прирачни средства;
- Принципи и постапки за правилно ориентирање;

1

1

9.2

Работа со компас
- Составни делови;
- Принципи за работа;
- Можности и ограничувања;

1

1

9.3

Работа со карта
- Основно за картите;
- Карактеристики на топографските карти;
- Читање карти;
- Пресметки со помош на карта (растојание, денивелација);
- Ориентација во природа со помош на карта и компас;

6

8

9.4

Ориентација со помош на ГПС уред
- Основни принципи на ГПС навигацијата;
- Предности и недостатоци;
- Уреди и карактеристики;
- Принципи на работа;

2

5

9.5

Ориентација во карпа
- Основни принципи за ориентација во карпа;
- Ориентација при повторувања (следење на описи);
- Ориентација при првенствени искачувања;

1

5

10

Подготовка за алпинистичка тура

6

6

12

10.1

Методика на подготовката за заминување на алпинистичка тура
- Општи принципи на планирање и подготовка при заминување на планина;
- Подготовка по сегменти;
- Постапки/процедури при подготовка на алпинистичка тура;

2

1

10.2

Планирање, организација и подготовка за еднодневно алпинистичко искачување
- Општи процедури/постапки;
- Избор на опрема, облека, храна, превоз, информирање...;

1

1

10.3

Планирање на повеќедневни алпинистички акции
- Анализа, планирање, подготовка;
- Временски план;
- Избор на опрема, облека, храна, превоз, информирање...;

1

2

10.4

Планирање алпинистички акции во повисоки и комплексни планински масиви
- Избор на цел;
- Прибирање и обработка на информации;
- Планирање по сегменти (тренинг, транспорт, администрација, опрема, храна, временски план...);

2

2

11

Планинска метеорологија и климатологија

4

2

6

11.1

Основи на планинската метеорологија
- Основни поими и термини;
- Планинска клима;
- Планинска метеорологија;

2

11.2

Предвидување на временските прилики и планирање на алпинистичката тура
- Прибирање и обработка на информации;
- Планирање на турата во контекст на временската прогноза;
- Препознавање на знаците за влошување на времето на планина;

2

2

12

Безбедност на планина и во алпинизмот

5

7

12

12.1

Основни принципи за безбедност на планина
- Услови за безбедност;
- Постапки и процедури за безбедност;
- Опасности на планина;

2

2

12.2

Основни принципи за безбедност во алпинизмот
- Принципи, процедури и постапки за безбедност во алпинизмот;
- Опасности во алпинизмот;
- Фактори за безбедност во алпинизмот;

3

5

13

Алпинистичка опрема

9

14

23

13.1

Облека за движење и престој на планина и качување на карпа
- Облека за на планина во летни услови;
- Облека за на планина во зимски услови;
- Облека за на карпа во летни услови;
- Облека за на карпа во зимски услови;

1

1

13.2

Нетехничка алпинистичка опрема (планинарска опрема)
- Општа планинарска опрема;
- Карактеристики на нетехничката алпинистичка опрема;
- Правилно користење, одржување, чување;

2

2

13.3

Техничка алпинистичка опрема за качување во ‘‘сува‘‘ карпа
- Поделба на опремата според материјали;
- ‘‘Текстилни‘‘ делови од опремата (јаже, гуртни, јаженца, појас...);
- Метални делови од опремата;
- Поделба на опремата според функција;
- Правилно користење, одржување, чување, рок на употреба, водење евиденција;

2

4

13.4

Техничка алпинистичка опрема за качување во зимски услови
- Основни карактеристики;
- Технички перформанси;
- Правилно користење, одржување, чување, рок на употреба, водење евиденција;

2

4

13.5

Опрема за качување на големи височини
- Карактеристики, перформанси, правилен избор, користење и одржување;

1

1

13.6

Опрема за спасување
- Лична и колективна опрема за спасување;
- Избор, намена и начин на користење;
- Одржување и складирање;

1

2

14

Качување во сува карпа

5

27

32

14.1

Основни принципи за качување во сува карпа
- Основни поими и дефиниции;
- Процедури и постапки за работа;

1

14.2

Комуникација при качување во карпа
- Основни принципи и процедури за комуникација во карпа;

1

1

14.3

Качување во алпинистички насоки
- Качување различни рељефни форми;
- Качување во насоки со различен тип на осигурување;
- Качување на различна подлога;
- Качување кратки и долги насоки;
- Повеќедневно качување во карпа;
- Видови наврски;
- Соло качување;
- Техничко качување;
- Слободно качување;
- Одстапување од карпа/насока;
- Враќање од насока / карпа;
- Качување во експедициски стил;
- Ноќно качување;

2

20

14.4

Качување во спортско качувачки насоки
- Основни поими и принципи во спортското качување;
- Натпреварувачко спортско качување;

1

6

15

Качување во снег

3

15

18

15.1

Основни принципи на качувањето во снег
- Поими, дефиниции, карактеристики, принципи;

1

15.2

Качување, осигурување, абзелување во снег
- Движење по заснежена падина;
- Осигурување во снег;
- Падови во снег;
- Сидришта во снег;
- Поставување фиксни јажиња во снег;
- Абзелување по заснежена падина;

2

15

16

Качување во мраз

3

15

18

16.1

Основни принципи на качувањето во мраз
- Поими, дефиниции, карактеристики, принципи, класификација, тежински скали;

1

16.2

Качување, осигурување, абзелување во мраз и комбинација
- Карактеристики на различни квалитети мраз;
- Техники за качување во мраз;
- Осигурување во мраз, средства и методи;
- Сидришта во мраз;
- Поставување фиксни јажиња во мраз;
- Абзелување во мраз;
- Качување во мешан терен (карпа / мраз);

2

15

17

Турно скијање

2

10

12

17.1

Основни принципи на турното скијање
- Поим и дефиниција;
- Опрема;

1

17.2

Турно скијачка тура
- Планирање на турата;
- Избор на опрема;
- Избор на линија на движење;
- Техники за движење и спуштање;

1

10

18

Бивакување и логорување во планина

3

15

18

18.1

Логор во планина
- Основни поими и дефиниции;
- Избор на место;
- Опрема;
- Безбедносни мерки;
- Санитарни мерки;
- Мерки за зачувување на природната средина;

1

5

18.2

Бивак во планина
- Поим и дефиниција;
- Видови на бивак;
- Планиран и непланиран бивак;
- Изработка на бивак;

1

5

18.3

Бивак во карпа
- Основни принципи;
- Опрема за бивак во карпа;
- Планиран и непланиран бивак;
- Принуден бивак;

1

5

19

Планинарска и алпинистичка инфраструктура

3

8

11

19.1

Основна планинарска инфраструктура
- Општо за планинарската инфраструктура (поставување, одржување, управување...);
- Планинарски патеки;
- Планинарски домови;
- Сигнализација;
- Основна и придружна инфраструктура;

1

1

19.2

Основна алпинистичка инфраструктура
- Поим, дефиниција, поделба на алпинистичките локалитети;
- Уредување и одржување на алпинистичките локалитети;
- Тиролска декалрација на UIAA;
- Сигнализација во алпинистичките локалитети;
- Патеки за пристап и враќање;

1

6

19.4

Придружна алпинистичка инфраструктура
- Сигнализациска и информативна инфраструктура (знаци, маркации, написи, патокази, инфо табли);
- Места за престој и одмор;

1

1

20

Информативен материјал

2

4

6

20.1

Водичи за алпинистички насоки и локалитети
- Основни принципи за изработка на водичи за алпинистички локалитети;
- UIAA препорачани стандарди за изработка на водичи;
- Авторизација, правна и морална одговорност;

1

2

20.2

Симболи за опишување на алпинистички насоки и објекти
- UIAA номенклатура за опис на алпинистичките насоки;

1

2

21

Алпинистичка фотографија

1

1

2

- Основно за планинарската фотографија;
- Принципи на алпинистичката фотографија;
- Фото и видео записи при алпинистички искачувања;

Вкупно

92

181

273